Terapia Biofeedback polega na współpracy z
komputerem, który przekazuje informację zwrotną na temat postępów pacjenta za
pomocą wykresów, gier lub filmów. Dzięki treningom usprawniamy m.in.
koncentrację uwagi, pamięć, procesy myślowe, uczymy się kontrolować stres i
relaksować.
Kiedy zalecany jest Biofeedback? Oczywiście w przypadku stwierdzenia trudności w funkcjonowaniu, m.in.:
- Nadpobudliwość
psychoruchowa (ADHD)
- Zaburzenia
uwagi (ADD),
- problemy z
pamięcią
- Dysleksja,
dysgrafia, dyskalkulia
- Zaburzenia
mowy, jąkanie się
- Zaburzenia
emocjonalne - depresja, lęki
- Nerwica,
apatia
- Zachowania
agresywne
- Spektrum
autyzmu, zespół Aspergera
- Stres
pourazowy PTSD
- Chroniczne
zmęczenie
- Fobie
społeczne
- Zaburzenia
snu - bezsenność
- Uzależnienia
(alkoholizm, narkomania, hazard)
- Migreny,
wylew, udar, uraz czaszkowo-mózgowy
- Zaburzenia
odżywiania (bulimia, anoreksja)
Ale nie tylko! Każdy może trenować Biofeedback.
Osoby, które nie odczuwają trudności w
funkcjonowaniu również mogą trenować w celu poprawy funkcji poznawczych,
odporności psychicznej, nauki kontroli stresu i napięcia emocjonalnego.
Dlatego tak bardzo przydatny jest osobom na stanowiskach kierowniczych, sportowcom, osobom występującym publicznie, itp.
BIOFEEDBACK KROK PO KROKU:
Jak wygląda gabinet i stanowisko treningowe?
Ćwiczysz na wygodnym fotelu, przed sobą masz monitor, na którym wyświetlane są gry treningowe. Terapeuta siedzi obok Ciebie, na osobnym ekranie monitoruje Twoje postępy i udziela Ci wskazówek. W czasie sesji ważne jest, by się gwałtownie nie poruszać, nie napinać mięśni oraz nie rozmawiać, ponieważ może powodować to błędne zapisy fal mózgowych.
- Wywiad z
pacjentem, wypełnienie ankiety pomagającej określić obszar trudności.
- Osoby
cierpiące na schorzenia neurologiczne lub je podejrzewające powinny
najpierw zasięgnąć opinii neurologa przed rozpoczęciem terapii
Biofeedback oraz uzyskać stosowną informację na piśmie (o braku
przeciwwskazań lub też o występującym schorzeniu).
- jeśli celem
treningu jest usprawnienie zdolności poznawczych, zalecane jest wykonanie
testu na koncentrację uwagi: Test d2-R lub TUS (Test Uwagi i
Spostrzegawczości).
- w przypadku
np. zaburzeń emocjonalnych można wykonać inne testy psychologiczne -
Skala Depresji Becka.
2. Przygotowanie pacjenta:
a. płatki uszu
dezynfekowane są spirytusem, następnie nakładany jest delikatny krem
ścierający naskórek, potem skóra przecierana jest solą fizjologiczną.
Dwie elektrody zostają podłączone do uszu (elektrody wyglądają jak klipsy, podłączenie jest oczywiście bezbolesne).
b. zmierzenie głowy: terapeuta dokonuje pomiaru głowy i wymierza odpowiedni punkt do
podłączenia kolejnej elektrody. Badanie podstawowe obejmuje tzw. punkt Cz
- środek głowy. Skóra na głowie, tak jak poprzednio po zdezynfekowaniu,
smarowana jest kremem ścierającym, przecierana solą fizjologiczną i
elektroda przyklejana jest za pomocą łatwo zmywalnej pasty
klejąco-przewodzącej.
- Uruchomiona
zostaje sesja diagnostyczna. Elektrody podłączone do osoby trenującej
wysyłają informacje do komputera na temat fal mózgowych. Pomiar
diagnostyczny dokonywany jest w trzech sytuacjach:
● oczy otwarte - pacjent patrzy przed siebie przez 1 minutę
● oczy zamknięte (1 minuta)
● koncentracja - pacjent przez 1 minutę wykonuje zadanie wymagające
koncentracji uwagi (np. wyszukuje cyfr w rozsypance z liczbami, czyta książkę,
słucha nagrania)
- Procedurę
powtarzamy w kolejnych punktach na głowie (razem 9 punktów), zmieniając
położenie elektrody.
- Terapeuta
analizuje otrzymane wyniki i dobiera odpowiedni trening. Terapeuta wyjaśni Ci także dokładnie, co pokazała diagnoza i jak to się ma do Twojego funkcjonowania.
3. Sesja
treningowa EEG Biofeedback - po przeprowadzeniu
diagnozy i dobraniu odpowiednich ustawień treningu można przystąpić do terapii
Biofeedback.
●
Sesje zwykle trwają od 45 do 60 minut.
●
Efekty terapii zazwyczaj odczuwane
są po kilkunastu (odbywających się co najmniej raz, a najlepiej 2 razy w
tygodniu), ale jest to kwestia indywidualna dla każdego pacjenta. W zależności od rozpoznanego problemu może
być wymagana większa ilość treningów (np. w przypadku ADHD może to być 20 - 40
sesji).
4. Ogólna
zasada gier Biofeedback:
- Wyniki
pomiarów są na bieżąco wyświetlane na monitorze pacjenta oraz terapeuty.
Aktywność mózgu obrazowana jest przez wykresy, gry lub filmy.
- Trenujący
poprzez pracę własnego umysłu lub ćwiczenia oddechu uczy się wpływać na
grę widoczną na ekranie, tym samym regulując aktywność fal mózgowych i
procesów swojego ciała.
- Program komputerowy nagradza pożądany
stan (np. skupienie uwagi, spokojny oddech) pacjenta dźwiękiem i/lub
wizualnie (poprzez odpowiednie zachowanie gry, np. samochód szybciej
jedzie, rzutki trafiają do celu). Mózg uczy się dzięki temu poprawnej
aktywności.
- Rundy
treningowe trwają od 1 do 5 minut. W programie dostępne są różnorodne
animacje i gry, jest także możliwość treningu z filmami lub bajkami
(osiąganie pożądanych stanów psychicznych nagradzane jest np. efektem w
postaci rozszerzania się obrazu, a utrata pożądanego stanu powoduje
zawężanie pola widzenia).
- W następnych
sesjach dążymy do wzmocnienia i utrwalenia pożądanych efektów.
O falach mózgowych, które mierzymy w EEG Biofeedback przeczytasz więcej w osobnym artykule.